Zoals veel middeleeuwse manuscripten is dit vijftiende-eeuwse getijdenboek vernoemd naar haar eerste eigenaar: Guillaume Briçonnet (1445-1514), minister van financiën en naaste adviseur van koning Karel VIII van Frankrijk. Waarschijnlijk bestelde Briçonnet het getijdenboek als cadeau voor zijn vrouw Raoulette de Beaune bij zijn benoeming tot minister. In een aantal miniaturen draagt Maria haar haar opgerold in een rol onder haar sluier. Deze ongebruikelijke weergave zou er op kunnen wijzen dat Maria gemodelleerd is op Raoulette de Beaune (of in elk geval aan haar uiterlijk refereert).
De schilder van de miniaturen is Jean Poyer, schilder en miniaturist voor het Franse hof. Zijn tijdgenoten roemden zijn meesterlijke beheersing van het perspectief, zoals mooi te zien is in het miniatuur van de evangelist Marcus (de beschermheilige van Venetië): op de achtergrond zijn de kanalen van de lagunestad te zien - een trotse verwijzing naar de Italiaanse reis die Poyer maakte.
De Briçonnet Heures is door Teylers eerste museumdirecteur Martinus van Marum in 1790 voor 470 gulden aangeschaft op de beroemde Crevenna veiling in Amsterdam. Pietro Antonio Crevenna was handelaar in tabak te Amsterdam en – belangrijk voor de opbouw van zijn uitmuntende collectie schilderijen en zijn omvangrijke bibliotheek – getrouwd met de dochter van een schatrijke Italiaanse koopman. De bibliotheek van Crevenna behoorde tot de grootste en best gesorteerde achttiende-eeuwse particuliere bibliotheken in Europa. De verzameling Godgeleerdheid was - volgens de samenstellers van de veilingcatalogus - “eene Verzameling, welke tot dus verre nimmer ene Catalogus heeft opgeleverd, en die zelfs in de Boekeryen der grootste Vorsten niet te vinden is”. De veiling van de 8064 lotnummers nam bijna twee maanden in beslag. Van Marum kocht naast de Horae Romanae ook nog een ander middeleeuws manuscript voor het nieuw opgerichte museum: de Pontificale van Thérouanne uit circa 1455-56. In totaal zouden 17 lotnummers uit de collectie van Crevenna hun weg vinden naar Teylers bibliotheek. In veel van de banden is het gedrukte veilingnummer nog aanwezig op het schutblad.
Meer weten over de collectie Crevenna en de titels uit die collectie in Teylers bibliotheek?
B. Sliggers, ‘Boeken en manuscripten uit de bibliotheek van Crevenna in Teylers Museum’, in: Teylers Magazijn 50, 1996, pp. 8-11
Jean Poyer
Horae Romanae / Briconnet Heures