Wolf gesignaleerd in Haarlem

Twee penningen in de collectie van Teylers Museum dragen als makersnaam ‘B. WOLFF’. Is er meer over deze graveur bekend? In 1916 schreef Leonard Forrer in deel 6 van zijn uitstekende Biographical Dictionary Of Medallists over hem.¹ Daarbij kwam hij helaas niet erg ver. Hij schreef: ‘WOLF, B. (Germ.), Medallist of the early part of the nineteenth century, who is said to have worked chiefly in Paris. Among his productions, Dr F.P. Weber mentions: Charles James Fox; - Sir Antony Vandyck, 1823; - G.F. Händel, 1823, (signed: WOLFF) ; - A.L. Lavoisier, 1844 ; - F. Hoffman, of Halle, 1823; - Albrecht von Wallenstein, 1824, etc. All these medals were contributed to Durand’s series. This artist was probably of German nationality or origin’. Forrers supplement geeft niet meer informatie prijs.

Benjamin Wolff junior, Opening van het nieuwe Academiegebouw van de Groningse Hoogeschool. 1850, tin, 30 mm (TMNK 03031).

De twee penningen in Teylers Museum worden niet door Forrer genoemd. Ze gaan over de opening van het nieuwe academiegebouw van de Hogeschool (later Universiteit) van Groningen in 1850 en over de Amsterdamse Typografische Vereniging ‘De Nederlandsche Drukpers’ in 1857. Uitgaande van Forrer zou Wolff de penningen mogelijk in Duitsland of Parijs hebben gemaakt.

Afgelopen week droeg Ivo Zandhuis – met dank! – de missing link aan. Het gaat om Benjamin Wolff junior, uit een geslacht van cachetsnijders. Opa Benjamin Wolff senior (circa 1755 - ?) was gehuwd met Berendina (N.N.). Hun zoon Harm Christiaan Wolff is rond 1777 in Mannheim geboren en overleed in 1845 in Groningen. Hij was gehuwd met Anna Josepha Theresia Heidelbergs (circa 1785 geboren in Schenkenschanz nabij Kleef, overleden in Groningen in 1849). Voordat ze in Groningen neerstreken woonden ze rond 1801 in Amersfoort. ‘Onze’ Benjamin junior is in 1803 in Groningen geboren.

De familie was bepaald niet honkvast. Benjamin junior trouwde in 1828 in Leeuwarden met Sjoukje Baukes Wijnsma de Boer (1806-1854), waarna het paar in Leeuwarden neerstreek. Op 5 augustus 1839 verhuisden ze naar Groningen. Niet veel later, in 1846, woonden ze in Leiden, om kort daarop naar Amsterdam te verhuizen. Ook binnen Amsterdam verhuisden ze meermaals. Vanaf mei 1853 woonden ze op het adres Singel 296, waar Sjoukje op 5 augustus 1854 overleed. Het jaar daarop, op 20 december, hertrouwde Benjamin junior met Gesine Dorothee Catharine Haase (circa 1820->1878). Zij was geboren in Varel (groothertogdom Oldenburg). In mei 1858 verhuisden ze naar een ander adres, waarna ze in mei 1861 Buitensingel 26 betrokken. In 1878 woonde Gesine in Nieuwer Amstel, het tegenwoordige Amstelveen. Benjamin junior was toen reeds overleden. Gesine overleed in 1892 in Haarlem.

Met deze informatie kunnen de penningen nader worden bestudeerd. De exemplaren in Teylers Museum – uit 1850 en 1857 – zijn door Benjamin Wolff junior gemaakt; het is onwaarschijnlijk dat diens opa Benjamin senior op dat moment nog leefde en in staat was om stempels te vervaardigen. De penningen zijn duidelijk niet in Duitsland of Parijs geslagen. Waarschijnlijk – al is het nog niet helemaal uitgekristalliseerd – gebeurde dit in Amsterdam.

Benjamin Wolff junior, Typographische Vereeniging ‘De Nederlandsche Drukpers’. 1857, tin, 36 mm (TMNK 03096).

Deze blog werd geschreven door Jan Pelsdonk, conservator numismatische collecties, op 5 september 2022 

Noot

1.         Forrer L. (1916) Biographical Dictionary Of Medallists 6 (Londen) 525.