Vulkanen en andere explosieve zaken

Vandaag, 6 april, is het 217 jaar geleden dat de Brit William Hamilton overleed (1730-1803). In Teylers Museum is hij vooral beroemd om zijn boek Campi phlegraei, een rijk geïllustreerde uitgave over de vulkanen in het Koninkrijk der Beide Siciliën. Dit klinkt ons nu raar in de oren, maar van 1816 tot 1860, voor de eenwording van Italië, besloeg dit koninkrijk het zuidelijke deel van Italië. De hoofdstad was Napels, en dus hoorde ook de vulkaan Vesuvius, waar Hamilton gefascineerd door was, erbij. In Napels was Hamilton ambassadeur voor de Engelse koning, maar daarnaast had hij ook veel tijd voor zijn eigen geologische interesses. Het prachtige Campi phlegraei werd in 1776 gepubliceerd, nadat Hamilton al zeker 21 keer de Vesuvius had beklommen. Over deze vulkaan had hij ook al vele brieven en artikelen in the Philosophical Transactions, het tijdschrift van de Royal Society te Londen geplaatst.

Onder de indruk van de overweldigende kracht van de Italiaanse vulkanen en aangemoedigd door de positieve reacties op zijn artikelen, laat Hamilton meerdere uitbarstingen vastleggen en deze prachtige platen zijn te zien Campi phlegraei. Op veel van deze platen kun je Hamilton afgebeeld zien met een rood jasje, de man met het blauwe jasje is de tekenaar: Pietro Fabris. Hamilton werd echter veel bekender door een ander persoon in zijn gezelschap, want naast zijn wetenschappelijke werk zou hij voor eeuwig worden geassocieerd met een wereldberoemde affaire.

Na een gelukkig en rustig huwelijk met Catherine Barlow tot haar dood in 1782, trouwde William Hamilton met Emma Lyon, ook bekend als Emma Hart en later dus als lady Hamilton. Voor hun huwelijk was zij de maîtresse van Hamilton’s neef Greville, en een van de eerste bekende socialites. De beeldschone en zeer intelligente Emma was de muze van de schilder George Romney. Eén van zijn schilderijen is ook in ets-vorm gekopieerd door Richard Earlom, en van deze beeltenis van Emma bezit Teylers Museum een exemplaar, hierop belichaamt Emma de mythische Alope. Door de vele schilderijen die Romney van haar maakte was zij beroemd geworden in Londen, en ook al bij Hamilton bekend. Greville wilde een rijke vrouw trouwen en daarbij zat Emma hem in de weg, dus stuurde hij haar op haar 21^e verjaardag naar zijn oom in Napels. Toen zij had geaccepteerd dat Greville geen poging deed haar terug te halen, trouwde ze vijf jaar later met Hamilton; hij was toen zestig jaar oud, zij zesentwintig.

Politiek rumoer in Zuid-Italië in 1798 leidde ertoe dat de Hamiltons, samen met de legendarische Engelse admiraal Lord Nelson, naar Palermo moeten uitwijken. Hier ontstond een vrij openlijke driehoeksverhouding tussen Nelson, Emma en Hamilton, waar schande van werd gesproken. Toen zij allen terugkeerde in Engeland werd Hamilton er zelfs belachelijk om gemaakt in cartoons in de krant. Hamilton zelf, behoorlijk op leeftijd, leek niet erg met de affaire te zitten. Hij stond op goede voet met Nelson en spendeerde zijn tijd met vissen en het bezoeken van zijn landgoederen.

Alope, Richard Earlom (1742/43-1822), 1787

Moed de Vries werkt sinds 2020 als junior conservator wetenschap in Teylers Museum. Deze blog werd geschreven op 6 april 2020.