1940: Kuno Brinks — Teylers Museum

1940: Kuno Brinks

Blog door collectiebeheerder Kunstverzamelingen Celeste Langedijk

In het vervolg op mijn kleine blogserie over prentkunst kijk ik dit keer naar werk uit 1940. Een prent van Kuno Brinks in een bijzondere techniek. 

Kuno Brinks (1908-1992) was tekenaar en grafisch vormgever. Hij studeerde onder andere aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. In 1933 won hij daar de Prix-de-Rome voor graveerkunst. Deze prijs bestond uit een geldbedrag om drie jaar van te leven en te reizen (onder andere naar Rome).

In het laatste reisjaar, 1935-1936, reisde Brinks met zijn echtgenote door Marokko. Hier trokken zij de binnenlanden in en tekenden de mensen, straten en steden van het land. 

Naar aanleiding van deze reisschetsen maakte hij in 1940 de gravure Mauresque; een sieradenverkoopster met ontbloot bovenlichaam die de beschouwer uitdagend aankijkt. 

Het bijzondere aan deze prent vind ik de gebruikte techniek; gravure.

Wat is een gravure precies? Dit is een drukproces vergelijkbaar met de ets maar waarbij de voorstelling niet chemisch maar mechanisch wordt aangebracht. Een gravure wordt gemaakt door met een burijn lijnen uit te steken in een metalen plaat (meestal koper). De afbeelding wordt opgebouwd uit zeer fijne lijnen en puntjes. De lijnen zijn dun, scherp en zijn aan de punten dun en in het midden wat dikker. De techniek vraagt om veel kracht en vaardigheid van de graveur, maar ook om een gedegen voortekening voor de precieze uitvoering. Los werken kan in deze techniek vrijwel niet.

Gravures werden in het verleden meestal gebruikt voor (boek)illustraties met grote oplage. Hier waren vaak hele grafische ateliers mee bezig waarbij de tekening, opzet en de fijne details door de meester werden uitgevoerd en de leerlingen werkten aan achtergronden, kleding en andere tijdrovende stukken.

In de 20ste eeuw zijn kunstenaars veelal vrijgevestigd en werken ze zonder leerlingen en assistenten. Vrij werk (werk dat niet in opdracht is) wordt dan vaak uitgewerkt in etstechniek. Zeker een onderwerp als dit: een schets van een persoon ontmoet op een reis, zou men eerder in ets verwachten. 

Het is die tegenstelling; een los en vrij onderwerp, zonder opdracht of grote oplage, in een strenge en zeer technische uitvoering die spreekt van groot vakmanschap, die mij aanspreekt en zeker gezien moet worden door een groter publiek.

Mauresque, 1940, Kuno Brinks (1908-1992), gravure

Celeste Langedijk is sinds 2004 collectiebeheerder Kunstverzamelingen bij Teylers Museum. Dit blog werd geschreven op 16 april 2020.

Lees ook de andere blogs van Celeste: