Behorend tot het meubilair

Arie van Gemund, draagpenning voor het hoofdcomité van de inhuldigingsfeesten te ’s-Gravenhage. 1898, zilver, 37 x 32 mm (TMNK 03665)

De uitdrukking ‘tot het meubilair behoren’ slaat in Teylers Museum zowel niet als wel op de naam Van Gemund. Vanaf eind 1898 was Arie van Gemund (1862-1925) conservator van het Numismatisch Kabinet. Hij was opgeleid als architect en zijn kwaliteiten benutte hij door een kleine draagpenning te ontwerpen ter gelegenheid van de inhuldigingsfeesten van koningin Wilhelmina te ’s-Gravenhage. De zeldzame zilveren penning was bedoeld voor het hoofdcomité en toont op de voorzijde een opgaande zon boven het jaartal 1898 en op de keerzijde een ontluikende oranjeboom. Kort na zijn aantreden als conservator, verwierf hij het penninkje voor f 9,50 van de commissie voor de museumcollectie. Arie van Gemund werkte slechts korte tijd voor het museum, want begin 1904 stapte hij alweer op.

De naam Van Gemund komt in de geschiedenis van Teylers Museum vaker voor. Arie van Gemund was namelijk afkomstig uit een geslacht van meubelmakers dat teruggaat tot het midden van de zeventiende eeuw. Sinds de Franse Tijd was de meubelmakersfirma J.C. van Gemund gevestigd in Haarlem. De firma verrichtte reparaties en leverde meubels, onder andere aan Teylers Stichting. In Pieter Teylers Huis (vroeger Fundatiehuis genoemd) bevinden zich van deze meubelmakersfirma tegenwoordig in ieder geval nog twee met een knipveer verstelbare haardschermen van mahoniehout en ‘een rond masief mahony trektafel op een colom voet, met gesneedene en gebronste klauwen, eykenhoute inlegblaaten voor 18 persoone’. De schermen zijn waarschijnlijk in 1807 geleverd voor f 39 en de tafel in 1821 voor f 120. De tafel staat normaliter in de Kleine Zaal (vroeger: Kleine Herenkamer, waar de leden van Teylers Eerste- en Tweede Genootschap vergaderen) en de haardschermen – oorspronkelijk bekleed met blauw taft – in de Grote Zaal (Grote Herenkamer, waar de directeuren van Teylers Stichting vergaderen). Pieter Teylers Huis wordt op dit moment echter gerestaureerd en alle meubels staan in opslag. Dit is geen ideale situatie voor een fotosessie maar bijgevoegd toch een kleine poging om deze meubelstukken uit de anonimiteit te halen. De meubels van Van Gemund behoren immers onmiskenbaar wel tot het meubilair.

Firma J.C. van Gemund, mahoniehouten tafel met kolomvoet op gebronsde klauwen. 1821, diameter 140 cm, mahoniehout

Firma J.C. van Gemund, twee mahoniehouten haardschermen, verstelbaar met een knipveer. 1807?, 66 x 102 cm, mahoniehout

 Jan Pelsdonk is sinds 2008 conservator van het numismatisch kabinet. Dit blog werd geschreven op 13 juli 2020.