Mozart – een ode — Teylers Museum

Mozart – een ode

Blog door conservator Jan Pelsdonk

Uit het gastenboek van Teylers Museum blijkt dat de beroemde componist Giuseppe Verdi (1813-1901) in 1877 een bezoek bracht aan Teylers Museum. Een andere componist – Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) – staat niet in het gastenboek vermeld maar blijkt nog steeds in het museum aanwezig te zijn.

De in Salzburg geboren muziekvirtuoos Mozart reisde in de periode 1765-1766 door de Republiek der Verenigde Nederlanden. Pieter Teyler van der Hulst leefde toen nog, Teylers Stichting was nog een toekomstdroom. Mozart overleed zeven jaar na de opening van de Ovale Zaal.

In Teylers Museum ligt Mozarts portret in drievoud in het Numismatisch Kabinet. Twee daarvan zijn van de kunstenaar Mari Andriessen (1897-1979). Het zijn twee grote gegoten bronzen ontwerpen. De ene toont het hoofd van Mozart naar links en de tekst ‘MOZART’. Op de tweede penning kijkt Mozart eveneens naar links, is een schouderpartij zichtbaar en is de tekst uitgebreid met een uitspraak van Berlioz naar aanleiding van Mozarts Ave verum corpus: ‘MOZART C’EST LE SEUL - DIEU LE DICTA ON ANGE L’ECRIVIT’ (Mozart, het is de enige, God dicteerde het, een engel schreef het).1 Deze laatste penning komt uit de uitgebreide collectie moderne penningkunst die Hans de Koning (1929) enkele jaren terug aan het museum schonk. Het blijkt een kopie te zijn van Mozarts buste door Anton Scharff (1845-1903). Scharffs originele penning is in 1896 gemaakt en herinnert aan de onthulling van het standbeeld van Mozart op de Albertinaplatz in Wenen (tegenwoordig te vinden in de Burggarten). De keerzijde van die penning toont putti met bloemen in de wolken en een opschrift. Het exemplaar in Teylers Museum is rond 1991 in het Weense munthuis geproduceerd. Opvallend is dat dit stuk een vlakke keerzijde en een bijzonder dikke, gladde rand heeft.

Muziek van Mozart wordt nog steeds ten gehore gebracht. Zo wordt vanavond in het Concertgebouw in Amsterdam Symfonie nummer 40 uitgevoerd. Een wel heel speciale gastdirigent tijdens deze avond is de jonge en bekende numismaat Michel Kok, die ik een tiental jaar geleden onder mijn vleugels mocht hebben bij het beschrijven van munten. Succes Michel! (en dank, stichting No Guts No Glory).

Mari Andriessen, Mozart 1. Z.j. (1955) 113 mm TMNK 14331)

Mari Andriessen, Mozart 2. Z.j. (1955) 117 mm (TMNK 14332)

Anton Scharff, Buste van Mozart. 1896 (circa 1991) 55 mm (TMNK 17573)

Ludwig Michalek, Portret van Mozart. Z.j. (circa 1879-1942) ets op papier, 388 x 289 mm (St G 174)

Noot
1.         Viotta, Henri (1903) Muzikaal overzicht. Mozartiana. - Een feestweek voor Ernest Reyer, in: De Gids 67, 373-391, speciaal 379.

Jan Pelsdonk is sinds 2008 conservator van het numismatisch kabinet. Dit blog werd geschreven op 14 maart 2022.