75 jaar vrij! — Teylers Museum

75 jaar vrij!

Penningvitrine

03 maart 2020 t/m 04 oktober 2020

Ter gelegenheid van 75 jaar vrijheid tonen we in de Penningvitrine een bijzondere selectie munten en penningen.

Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen. Nederland capituleerde vijf dagen later, na het bombardement op Rotterdam. Er volgden vijf lange jaren van onderdrukking, verzet en economisch verval. Nadat het zuiden van Nederland in 1944 werd bevrijd, wachtte het noorden nog een lange hongerwinter op verlossing. Uiteindelijk gaven de Duitsers zich op 5 mei 1945 over; Nederland was weer vrij.

Maatregelen

Tijdens de Duitse bezetting nam de economische uitbuiting langzaam maar zeker toe. Vanaf 1941 kwam een serie zinken pasmunten in omloop en werden de Nederlanders verplicht om uiterlijk 5 oktober 1942 de oude gouden, zilveren en bronzen munten in te leveren.

De Nederlandse regering in ballingschap nam ondertussen maatregelen om de economie na de oorlog weer te kunnen herstellen. In Denver, San Francisco en Philadelphia werden tijdens de oorlog munten geslagen voor gebruik in Nederland en de kolonies. Na de bevrijding van het zuiden van Nederland in 1944 werd een deel van de zilveren munten daadwerkelijk in omloop gebracht.

Herdenking

In 1945 werd het geldstelsel herzien. Koningin Wilhelmina wenste aanvankelijk geen nieuw muntportret maar omdat de ontwerper van het vooroorlogse muntgeld Duitsgezind was geweest, veranderde ze van mening. Oswald Wenckebach ontwierp het nieuwe geld, waarbij de 10 en 25 cent voortaan in nikkel werden geslagen.

Wilhelmina trad af in 1948. De nieuwe munten waren in dat jaar pas gereed en werden tot in 1950 geproduceerd. Munten met het portret van koningin Juliana kwamen vanaf 1950 in productie. Daarna kon de geldcirculatie worden opgeschoond. De laatste zinken munten werden uiteindelijk pas in 1953 uit de roulatie genomen, in 1960 gevolgd door de laatste vooroorlogse munten.

Afbeelding:
Bevrijding van Nederland, 5 mei 1945
Ludwig Oswald Wenckebach (1895-1962)
1945

Bekijk ook de online rondleiding die conservator Jan Pelsdonk gaf over het Penningenkabinet en de tentoonstelling 75 jaar vrij! En lees de blog over de bijzondere penning over Jan Palach.

Koop je tickets online