Koning opent het Lorentz Lab — Teylers Museum

Koning opent het Lorentz Lab

17-05-2017 | Zijne Majesteit Koning Willem-Alexander opent woensdagmiddag 17 mei het lab van Nobelprijswinaar Hendrik Lorentz

Nobelprijswinnaar Hendrik Antoon Lorentz (1853-1928) was aan het begin van de twintigste eeuw het onbetwiste boegbeeld van de Nederlandse wetenschap. Volgens Robbert Dijkgraaf was hij een ‘waarachtig genie’. Wim van Saarloos, vicepresident van de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen, noemt Lorentz ‘de leidende fysicus van zijn tijd’. Tussen 1909 en 1928 runde Lorentz het Natuurkundig Laboratorium van Teylers Museum. Na uitgebreid onderzoek en een grondige renovatie opent het museum 18 mei de deuren van dit voormalige laboratorium. De ruimtes waar Nederlands grootste geleerde en zijn assistenten werkten aan de wetenschappelijke uitdagingen van hun tijd, zijn voor het eerst toegankelijk gemaakt voor publiek.

Nieuw museumconcept

De dynamische geschiedenis van het Lorentz Lab wordt op bijzondere wijze tot leven gebracht, via de theatrale tour De Lorentz Formule. Deze is ontwikkeld door de Haarlemse theatermaker Rieks Swarte. De tour wordt drie maal daags gespeeld op vaste tijdstippen. Door een geheime, tot nu toe gesloten deur in het museum nemen twee acteurs per keer twintig bezoekers mee naar het Lorentz Lab. Samen met hen gaan ze op zoek naar de (fictieve) ‘Lorentz Formule’, die de betekenis van Lorentz samenvat. Bezoekers krijgen niet alleen het lab, maar ook de werkkamer van Lorentz te zien. Grande finale is een bezoek aan een getrouwe replica van de ‘ongemeen groote electrizeermachine’ uit 1784, een replica waaraan drie jaar is gewerkt.

Scholieren in het lab

Naast de theatrale tours biedt het Lorentz Lab speciale programma’s voor bovenbouwscholieren van het middelbaar onderwijs havo en vwo. Zij kruipen in de huid van wetenschappers en mogen zelf experimenteren met replica’s van instrumenten uit de collectie die allemaal met elektriciteit te maken hebben. Het Lorentz Lab daagt hen uit om nieuwsgierig te zijn en na te denken over de toekomst van onze energievoorziening.

Verborgen geschiedenis

Dat Teylers een kenniscentrum was waar hoogstaand wetenschappelijk onderzoek werd bedreven, wordt zichtbaar nu na bijna een eeuw de deur naar Lorentz’ voormalige onderzoekslab open gaat. Door Nobelprijswinnaar Lorentz in 1909 vanuit Leiden naar Haarlem te halen, had Teylers de belangrijkste wetenschapper van zijn tijd in huis. Hij was een sleutelfiguur tussen de klassieke en de moderne natuurkunde en gaf onder meer een belangrijke voorzet voor Einsteins relativiteitstheorie. Jonge academici verrichtten onder zijn leiding in alle vrijheid experimenteel natuurkundig onderzoek. Een plek in het lab van Lorentz was de springplank voor een glansrijke carrière als hoogleraar.

Museum van de Verwondering

Teylers is het museum van de Verwondering. Sinds de opening in 1784 is dit de plek voor nieuwsgierige geesten. Bekende en minder bekende wetenschappers, kunstenaars en bezoekers stelden hier belangrijke vragen over hun tijd. De onderzoeksfunctie van het museum verdween in de loop van de 20e eeuw, maar komt nu met de opening van het Lorentz Lab weer tot leven.

Met dank aan

Het Lorentz Lab en theatertour De Lorentz Formule, een coproductie met Swarte Kunst in samenwerking met Toneelschuur Producties, zijn mede mogelijk gemaakt door de volgende partners en begunstigers: ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Provincie Noord-Holland, BankGiro Loterij, Gieskes-Strijbis Fonds, Dr. M.J. van Toorn & L. Scholten Stichting, VSBfonds, Mondriaan Fonds, Teylers Vrienden Fonds, De Lorentz Kring, gemeente Haarlem.

De Standaard over De Lorentz Formule **** Na 233 jaar is de Elektriseermachine nog steeds de grootste ter wereld (…) Spannende rondleiding door leven en werk van Hendrik Antoon Lorentz.