Teylers verwerft Paradijsvogel

Teylers Museum heeft op een veiling van veilinghuis Christie's in Parijs een bijzondere aquarel van de Franse kunstenaar Pauline Knip-Rifer de Courcelles (1781-1851) verworven. De spectaculaire Paradijsvogel, op een royaal blad perkament van maar liefst 60 bij 45 centimeter, past naadloos binnen de collectie van Teylers Museum, met zowel verbanden met de kunstverzameling als met de wetenschappelijke collectie.

Pauline Knip-Rifer de Courcelles
De Courcelles begaf zich als kunstenaar in de hoogste kringen van de Franse samenleving begin 19^de eeuw. Ze was een van de beschermelingen van keizerin Joséphine en ‘Premier Peintre d’Histoire Naturelle’ van koningin Marie-Louise. Ze exposeerde tussen 1808 en 1814 meerdere malen op de Salon, waarbij deze aquarel mogelijk te zien was op de Salon van 1814. Ze trouwde in 1808 met de Nederlandse landschapsschilder Josephus Augustus Knip, maar het huwelijk werd op haar verzoek in 1824 ontbonden. Knip kreeg met iemand anders in 1821 een dochter, Henriëtte Ronner-Knip, die beroemdheid zou verwerven met haar specialiteit als poezenschilder. 

Pauline Knip-Rifer de Courcelles (1781-1851), Paradijsvogel (Uranornis rubra) op een tak, 1811. Transparante en dekkende waterverf op perkament, 60 x 45 cm.

Ornithologie
De Courcelles zelf zou de meeste bekendheid krijgen door haar onovertroffen illustraties voor twee ornithologische boeken, l’Histoire Naturelle des Tangaras (1805) en vooral l’Histoire Naturelle des Pigeons (1838-1845). Exemplaren van deze boeken bevinden zich in de natuurhistorische bibliotheek van Teylers Museum en schilderijen en tekeningen van zowel De Courcelles’ echtgenoot en zijn dochter behoren tot geliefde werken uit de kunstverzameling. Daarnaast voegt zij zich perfect tussen de talloze botanische, zoölogische en ornithologische boekwerken en tekeningen van andere kunstenaars in Teylers collectie, zoals Redouté, Nicolas Robert, of Franz en Ferdinand Bauer. 

Handvol aquarellen
Buiten de handgekleurde gravures in bovengenoemde boeken zijn van De Courcelles slechts een handvol aquarellen bekend. De mogelijkheid om een aquarel van De Courcelles te verwerven was dan ook een zeldzaamheid, zeker als het de kwaliteit heeft van het huidige blad. De kleuren stralen alsof ze gisteren zijn neergezet en met name de detaillering in de rode staartveren is van uitzonderlijke kwaliteit, net zoals de verfijnde kleurschakeringen in de kop van de vogel. Daarbij is het de eerste en enige tekening van De Courcelles’ hand in de Collectie Nederland.

De tekening is aangekocht met steun van de Brook Foundation.