Houel, Jean Pierre Louis Laurent

Toen de Franse troepen in 1795 Nederland binnenvielen, vluchtte stadhouder Willem V vanuit Scheveningen naar Engeland. Zijn bezittingen, inclusief zijn uitgebreide menagerie bij paleis Het Loo, vervielen aan de bezetter. Veel vogels uit de menagerie werden opgegeten, maar de beide Indische olifanten Hans en Parkie spraken de Fransen direct tot de verbeelding. Alles werd in het werk gesteld om de dieren naar Parijs te transporteren om ze daar te kunnen exposeren in de Jardin des Plantes. Het transport bleek niet eenvoudig te zijn. Bij de eerste poging wist Hans eenvoudig te ontsnappen uit zijn houten kooi. Bij de tweede poging raakte de kar die de olifanten vervoerde al na een halve mijl een paal en moesten er opnieuw reparaties uitgevoerd worden. De kosten van het transport namen steeds verder toe tot het enorme bedrag van 10.000 gulden (ter vergelijking: Teylers Stichting betaalde datzelfde bedrag enkele jaren eerder voor de fabuleuze collectie van 1700 Italiaanse tekeningen, waaronder 25 werken van Michelangelo, uit het voormalig bezig van koningin Christina van Zweden). Uiteindelijk zouden Hans en Parkie pas in 1798 in Parijs aankomen. In de Jardin des plantes waren de “volumineuze monsters en wonderen van intelligentie” direct een enorme sensatie. De kunstenaar Jean-Pierre Louis Laurent Houel observeerde de dieren nauwlettend en ontdekte allerlei eigenaardigheden. Zo zag hij bijvoorbeeld dat de dieren zichtbaar blij en opgewekt waren als de zon scheen; ze werden er uitgelaten van, maakten sprongen en botsten tegen elkaar op. Ook was de olifant duidelijk op haar vrijheid gesteld; na een langdurig verblijf in de hokken was het dier zichtbaar opgelucht als het weer naar buiten kon. De hoeveelheid voedsel die een olifant per dag nodig had vond Houel enorm: per dag wel tachtig pond brood, twaalf vaten wijn en een grote hoeveelheid groentesoep met brood en rijst. In zijn fraai geïllustreerde Histoire naturelle des deux éléphans du Muséum de Paris beschrijft Houel hoe de olifanten drinken, baden, slapen, hoe ze elkaar begroeten, hoe ze stoeien en zelfs hoe ze paren en baren. En hoe liep het af met de olifanten? Hans overleed in 1802 aan een longontsteking. Parkie kreeg daarna een kameel als metgezel omdat haar oppassers bang waren dat ze anders van verdriet en eenzaamheid zou sterven. Ze hield het nog jaren vol. In 1816 stierf ook zij, 34 jaar oud.