Aan de Lek bij Elshout

Afgebeeld is het Waardhuis dat iets ten oosten van Rotterdam aan de Lek bij Elshout stond. Opvallend in dit landschap is het schelle zonlicht dat de contouren scherp doet afsteken en elk schaduwlijntje en elk spleetje tussen de gestapelde stenen zichtbaar maakt. Jan Weissenbruch is de schilder bij uitstek van zulke gedetailleerde en verstilde landschappen en stadsgezichten, meestal met heldere luchten.

Deze voor zijn tijd ongebruikelijk realistische benadering heeft hem steeds een aparte plaats doen innemen temidden van zijn collega-schilders. Hun landschappen waren namelijk met veel zwier en opschik samengesteld om een romantisch ideaal te bereiken. Tijdgenoten moesten daarom nogal eens wennen aan Weissenbruchs schilderijen, die een beeld opriepen alsof men door een camera obscura keek (de voorloper van het fototoestel). Zijn landschappen leken hen té scherp en té contrastrijk. De poëzie in een schilderij, zo vonden Weissenbruchs collega's, lag toch juist in de zachte halftinten?

Toch raakte zijn werk gaandeweg steeds meer gewaardeerd omwille van zijn natuurgetrouwheid. Volgende generaties zijn zijn poëtisch getinte realisme juist gaan waarderen. Men mag Weissenbruch dan ook beschouwen als een voorloper van de stroming van het realisme.