Catesby, Marcus (1683-1749)

Het boek van Mark Catesby (1683-1749) is de eerste belangrijke bijdrage aan de Amerikaanse biologie. Tijdens twee reizen (van 1712 tot 1719 en van 1722 tot 1725) naar Noord-Amerika maakte Catesby schetsen en waterverfschilderingen. Deze vormden de basis voor de 220 met de hand ingekleurde etsen in het boek. Een groot deel van de waterverfschilderingen bevindt zich tegenwoordig in de Royal Library te Windsor Castle. Catesby's boek verscheen in twee delen in 1731 en 1743. Vier jaar later verscheen er nog een Appendix met twintig illustraties.

Catesby's werk appelleert aan de Europese belangstelling voor alles wat met de natuurlijke historie en rariteiten te maken heeft. De handel in opgezette dieren, huiden, schelpen en mineralen nam steeds meer toe. Ook boeken over de natuurlijke historie in verre streken waren populair. Net als in het werk van Maria Sybilla Merian (1647-1717) zijn de afbeeldingen levendig, groot, mooi en in kleur. Overigens was Catesby als tekenaar minder begaafd dan Merian. Ook is hij minder wetenschappelijk. Zo is de kop van een flamingo afgebeeld tegen de achtergrond van een reusachtig stuk koraal, en schuurt een miniatuur buffel zich tegen een veel te grote pseudo-acacia. Critici verweten Catesby dat hij te veel effect beoogde en minder accuraat was in zijn werk. Ondanks de tekortkomingen bleef het boek tot in de negentiende eeuw een referentiewerk voor de natuurlijke historie van Amerika.

In deel 2 beschrijft Catesby een wel heel bijzondere vissensoort: Sloane’s addervis. Deze diepzeevis leeft in subtropische zeeën op een diepte van 2.500 meter. Zijn tanden zijn zo groot dat het beest zijn bek niet kan sluiten. Catesby zag een gedroogd exemplaar in het kabinet van Sir Hans Sloane (grondlegger van het British Museum) in Londen.