Leupold, Jacob — Teylers Museum

Leupold, Jacob

Theatrum machinarum generale : Schau-Platz des Grundes mechanischer Wissenschafften.


Jacob Leupold (1674-1727) was een Duitse natuurkundige, ingenieur, instrumentmaker en mijninspecteur. Hij ontwierp verschillende natuurkundige onderzoeksinstrumenten, waaronder een heel vroege vacuümpomp. Zijn 'Theatrum machinarum generale' is een 9-delige encyclopedie met de state of the art van de techniek rond 1725. James Watt, de uitvinder van de stoommachine, leerde Duits om dit werk te kunnen lezen.

Deel 5 bevat bijvoorbeeld 56 paginagrote kopergravures met verschillende werktuigen voor het heffen van lasten: van water en stenen tot complete schepen en obelisken. Met katrollen, hijskranen of tredmolens. De illustraties werden gekopieerd uit eerdere machineboeken, maar steeds aangepast en aangevuld, o.a. met details en dwarsdoorsnedes. Uniek is Leupolds analytische benadering: het ging hem om de algemene principes van de verschillende werktuigen en om de ideale (simpelste) uitvoering. Daarvoor haalde hij instrumenten uit elkaar en beeldde naast de complete werktuigen ook de verschillende onderdelen af, wat nog nooit gedaan was.